در ذهن من این روزها ...

نامه ها ( ری را ) سید علی صالحی

سلام !

حال همه ما خوب است

ملالی نیست جز گم شدن گاه به گاه خیالی دور 

که مردم به آن شادمانی بی سبب می گویند

با این همه عمری اگر باقی بود 

طوری از کنار زندگی می گذرم 

که نه پای آهوی بی جفت بلرزد و 

نه این دل ناماندگار بی درمان !

تا یادم نرفته است بنویسم

حوالی خوابهای ما سال پر بارانی بود

می دانم همیشه حیاط آنجا پر از هوای تازه بازنیامدن است

اما تو لااقل ، حتی هر وهله گاهی ، هر از گاهی

ببین انعکاس تبسم رویا 

شبیه شمایل شقایق نیست !

راستی خبرت بدهم

خواب دیده ام خانه ای خریده ام

بی پرده ، بی پنجره ، بی در ، بی دیوار ... هی بخند !

بی پرده بگویمت

چیزی نمانده است ، من چهل ساله خواهم شد 

فردا را به فال نیک خواهم گرفت

دارد همین لحظه یک فوج کبوتر سپید

از فراز کوچه ما می گذرد

باد بوی نامهای کسان من می دهد

یادت می آید رفته بودی خبر از آرامش آسمان بیاوری !؟

نه ری را جان 

نامه ام باید کوتاه باشد

ساده باشد

بی حرف از ابهام و آینه

از نو برایت می نویسم

حال همه ما خوبست

اما تو باور مکن !

...

بیا برویم روبه روی باد شمال 

آن سوی پرچین گریه ها 

سر پناهی خیس از مژه های ماه را بلدم

که بی راهه دریا نیست

دیگر از این همه سلام ضبط شده بر آداب لاجرم خسته ام

بیا برویم !

آن سوی هر چه حرف و حدیث امروزست

همیشه سکوتی برای آرامش و فراموشی ما باقی است

می توانیم بدون تکلم خاطره ای حتی کامل شویم

می توانیم دمی در برابر جهان

به یک واژه ساده قناعت کنیم

من حدس می زنم از آواز آن همه سال و ماه

هنوز بیت ساده ای از غربت گریه را بیاد آورم 

من خودم هستم 

بی خود این آینه را روبه روی خاطره مگیر

هیچ اتفاق خاصی رخ نداده است

تنها شبی هفت ساله خوابیدم و بامدادان هزار ساله برخاستم .

....

دارم هی پابه پای نرفتن صبوری می کنم

صبوری می کنم تا تمام کلمات عاقل شوند

صبوری می کنم تا ترنم نام تو در ترانه کاملتر شود

صبوری می کنم تا طلوع تبسم ، تا سهم سایه ، تا سراغ همسایه 

صبوری می کنم تا مدار ، مدارا ، مرگ ...

تا مرگ ، خسته از دق الباب نوبتم

آهسته زیر لب ... چیزی ، حرفی ، سخنی بگو ید

مثلا ً وقت بسیار است و دوباره باز خواهم گشت !

هه ! مرا نمی شناسد مرگ

یا کودک است هنوز ، و یا شاعران ساکتند !

حالا برو ای مرگ ، برادر ، ای بیم ساده آشنا

تا تو دوباره باز آیی

من هم دوباره عاشق خواهم شد !

...

نه 

پرس و جو مکن

حالم خوب است

همین دمدمای صبح

ستاره ای به دیدن دریا آمده بود

می گفت ملائکی مغموم ماه را به خواب دیده اند

که سراغ از مسافری گم شده می گرفت

باران می آید

و ما تا فرصتی ... تا فرصت سلامی دیگر خانه نشین می شویم .

کاش نامه را به خط گریه می نوشتم ری را

چرا باید از پس پیراهنی سپید

هی بی صدا و بی سایه بمیریم !

هی همین دل بی قرار من ، ری را

کاش این همه آدمی

تنها با نوازش باران و تشنگی نسبتی می داشتند

ری را ! ری را !

تنها تکرار نام توست که می گویدم

دیدگانت خواهرانه بارانند .

سر انجام باورت می کنند

باید این کوچه نشینان ساده بدانند

که جرم باد ، ربودن بافه های رویا نبوده است 

گریه نکن ری را 

راهمان دور و دلمان کنار همین گریستن است

دوباره اردیبهشت به دیدنت می آیم 

خبر تازه ای ندارم

فقط چند صباح پیشتر

دو سه سایه که از کوچه پائین می گذشتند

روسری های رنگین بسیاری با خود آورده بودند

ساز و دهل می زدند

اما کسی مرا نمی شناخت 

راهمان دور و دلمان کنار همین گریستن است

خدا را چه دیده ای ری را ! 

شاید آنقدر باران بنفشه بارید

که قلیلی شاعر از پی گل نی

آمدند ، رفتند دنبال چراغ و آینه

شمعدانی ، عسل ، حلقه نقره و قرآن کریم

حیرت آور است ری را ،

حالا هر که از روبرو بیاید

بی تعارف صدایش می کنیم بفرما !

امروز مسافر ما هم به خانه بر می گردد 

...

قبول نیست ری را

بیا قدمهامان را تا یادگاری درخت شماره کنیم

هر که پیشتر از باران به رویای چشمه رسید

پریچه بی جفت آبها را ببوسد ،

برود تا پشت بال پروانه 

هی خواب خدا و سینه ریز و ستاره ببیند 

قبول نیست ری را !

بیا بی خبر به خواب هفت سالگی بر گردیم

غصه هامان گوشه گنجه بی کلید 

مشقهامان نوشته 

تقویم تمام مدارس در باد 

و عید یعنی همیشه همین فردا 

نه دوش و نه امروز ،

تنها باریکه راهی است که می رود 

می رود تا بوسه ، تا نقل و پولکی 

تا سهم گریه از بغض آه 

ها ... ها ری را !

حالا جامه هایت را

تا به هفت آب تمام خواهم شست

صبح علی الطلوع راه خواهیم افتاد 

می رویم اما نه دورتر از نرگس و رویای بی گذر 

باد اگر آمد

شناسنامه هامان برای او 

باران اگر آمد 

چشمهامان برای او 

تنها دعا کن کسی لای کتاب کهنه را نگشاید

من از حدیث دیو و

دوری از تو می ترسم ... ری را !

درست است که من 

همیشه از نگاه نادرست و طعنه تاریک ترسیده ام

درست است که زیر بوته باد سر بر خشت خالی نهاده ام 

درست است که طاقت تشنگی در من نیست

اما با این همه گمان مبر که در برودت این بادها خواهم برید !

از جنوب که آمدم 

لهجه ام شبیه سوال و ستاره بود

من شمال و جنوب جهان را نمی دانستم 

هر کو که پیاله آبی می دادم

گمان ساده می بردم که از اولیای باران است

سرآغاز تمام پهنه ها 

فقط میدان توپخانه و کوچه های سرچشمه بود 

اصلا می ترسیدم از کسی بپرسم این همه پنجره برای چیست ؟

یا این همه آدمی چرا به سلام آدمی پاسخ نمی دهند ...!؟

از جنوب که آمدم 

حادثه هم بوی نماز و نوزاد سه روزه می داد

و آسانترین اسامی آدمیان 

واژگانی شبیه باران و بوسه بود ،

زیرآن همه باران بی واهمه

هیچ کبوتری خیس و خسته به خانه باز نمی آمد 

روسپیان خواهران پشیمان آب و آینه بودند

اما با این همه کسی از من خیس ، از من خسته نپرسید 

که از نگاه نادرست و طعنه تاریک می ترسم یا نه ؟

که از هجوم نابهنگام لکنت و گریه می ترسم یا نه ؟

که اصلاً هی ساده ، تو اهل کجایی ؟

اهل کجایی که خیره به آسمان حتی پیش پای خودت را نمی پایی ؟

باز می رفتم 

می رفتم میدان توپخانه را دور می زدم 

و باز می آمدم همانجا که زنی فال حافظ و عشوه ارزان می فروخت

دل و دست بیدی در باد ، دل و دست بیدی کنار فواره ها می لرزید .

و من خودم بودم 

شناسنامه ای کهنه و پیراهنی پر از بوی پونه و پروانه های بنفش !

حالا هنوز گاه به گاه سراغ گنجه که می روم 

می دانم تمام آن پروانه ها مرده اند 

حالا پیراهن چرک آن سالها را به در می آورم

می گذارم روبروی سهمی از سکوت آن سالها و می گریم و می گریم و می گریم

چندان بلند بلند که باران بیاید

و بدانم که همسایه ام باز مهمان و موسیقی دارد .

حالا دیگر از ندانستن شمال و جنوب جهان بغضم نمی گیرد

حالا دیگر از هر نگاه نادرست و طعنه تاریک نمی ترسم 

حالا دیگر از هجوم نابهنگام لکنت و گریه نمی ترسم

حالا دیگر برای واژگان خفته در خمیازه کتاب 

غصه بسیار نمی خورم

حالا به هر زنجیری که می نگرم بوی نسیم و ستاره می آید 

حالا به هر قفلی که می نگرم کلام کلید و اشاره می بارد 

شاعر که می شوی ، خیال تو یعنی حکومت دوست 

باور کنید ! هی من ساده ، ساده به این ستاره رسیده ام ؟

من از شکستن طلسم و تمرین ترانه 

به سادگی های حیرت دوباره رسیده ام 

درست است 

من هم دعاتان می کنم تا دیگر از هر نگاه نادرست نترسید 

از هر طعنه تاریک نترسید 

از پسین و پرده خوانی غروب 

یا از هجوم نابهنگام لکنت و گریه نترسید

دوستتان دارم

ای سادگان صبور ، سادگان صبور !

...

به گمانم باید

برای آرامش مادرم

دعای گریه و گیسو بران باران را به یاد آورم

دلم می خواست بهتر از اینی که هست سخن می گفتم

وقتی که دور از همگان 

بخواهی خواب عزیزت را برای آینه تعبیر کنی 

معلوم است که سکوت علامت آرامش نیست 

آسوده باش ، حالم خوبست

فقط در حیرتم 

که از چه هوای رفتن به جائی دور 

هی دل بی قرار را پی آن پرنده می خواند

به خدا من کاری نکرده ام 

فقط لای نامه هایی به ری را

گلبرگ تازه ای کنار می بوسمت جا نهاده و بسیار گریسته ام

چرا از اینکه به رویایی آن پرنده خاموش 

خبر از باغات آینه آورده ام ، سرزنشم می کنید !؟

خب به فرض که در خواب این چراغ هم گریه ام گرفت 

باید بروید تمام این دامنه را تا نمی دانم آن کجا

پر از سایه سار حرف و حدیث کنید !؟

یعنی که من فرق میان دعای گریه و گیسو بران باران را نمی فهمم !؟

خسته ام ، خسته ، ری را 

نه من سراغ شعر می روم 

نه شعر از من ساده سراغی گرفته است 

تنها در تو به شادمانی می نگرم ری را

هرگز تا بدین پایه بیدار نبوده ام 

از شب که گذشتیم 

حرفی بزن سلامنوش لیموی گس

نه من سراغ شعر میروم 

نه شعر از من ساده سراغی گرفته است 

تنها در تو به حیرت می نگرم ری را 

هرگز تا بدین پایه عاشق نبوده ام 

پس اگر این سکوت 

تکوین خواناترین ترانه من است 

تنها مرا زمزمه کن ای ساده ، ای صبور !

حالا از همه اینها گذشته ، بگو 

راستی در آن دور دست گمشده آیا 

هنوز کودکی با دو چشم خیس و درشت ، مرا می نگرد !؟

می توانم کنار تو باشم و

باز بی آواز از راز این همه همهمه بگذرم 

من از پی زبان پوسیدگان نخواهم رفت 

تنها منم که در خواب این همه زمستان لنگر نشین 

هی بهار بهار برای باغ بابونه آرزو می کنم 

حالا همین شوق بی قیمت و قاعده 

همین حدود رویا و رفتن از پی نور ، ما را بس 

تا بر اقلیم شقایق و خیال پروانه پادشاهی کنیم .

اشتباه از ما بود 

اشتباه از ما بود که خواب سرچشمه را در خیال پیاله می دیدیم 

دستهامان خالی 

دلهامان پر 

گفتگوهامان مثلا یعنی ما !

کاش می دانستیم 

هیچ پروانه ای پریروز پیلگی خویش را به یاد نمی آورد

حالا مهم نیست که تشنه به رویای آب می میریم !

از خانه که می آئی

یک دستمال سفید ، پاکتی سیگار ، گزینه شعر فروغ ،

و تحملی طولانی بیاور 

احتمال گریستن ما بسیار است !

در ارتباط مخفی با خواب گریه ها

حرفهای عجیبی شنیده ام .

هی ساده ، ساده !

از پس آستین گریه گمان می کنند :

آسمان فردا صاف و هوای رفتن ما آفتابی است .

حالا تو هم بلند شو ، بگو (( ها )) و برو !

اصلا چه کارشان داری ؟

اینان که مونس دو سه روز گلند و گلبرگند 

و این درخت هم که از خودشان است 

یک هفته ای می آیند همین حدود ما و 

هی هوای خوش و 

بعد هم می روند جائی دور ، آن دور ها 

چقدر قشنگند 

می شنوی ری را ؟ 

به خدا پروانه ها قبل از آنکه پیر شوند ، می میرند 

حالا بیا برویم از رگبار واژه ها ویران شویم 

عیبی ندارد یک بودن دیوار باغ و صدای همسایه 

باران که باز بیاید

می ماند آسمان و خواب و خاطره ای 

یا حرفی میان گفت و لطف آدمی با سکوت 

....

من راه خانه ام را گم کرده ام ری را 

میان راه فقط صدای تو نشانی ستاره بود 

که راه را بی دلیل راه جسته بودیم

بی راه و بی شمال

بی راه و بی جنوب

بی راه و بی رویا 

من راه خانه ام را گم کرده ام 

اسامی آسان کسانم را

نامم را ، دریا و رنگ روسری تو را ، ری را

دیگر چیزی به ذهنم نمی رسد

حتی همان چند چراغ دور 

که در خواب مسافران مرده بودند !

من راه خانه ام را گم کرده ام آقایان

چرا می پرسید از پروانه و خیزران چه خبر

چه ربطی میان پروانه و خیزران دیده اید

شما کیستید؟

از کجا آمده اید

کی از راه رسیده اید

چرا بی چراغ سخن می گوئید

این همه علامت سوال برای چیست

مگر من آشنای شمایم

که به آن سوی کوچه دعوتم می کنید

من که کاری نکرده ام

فقط از میان تمام نامها

نمی دانم از چه (( ری را )) را فراموش نکرده ام

آیا قناعت به سهم ستاره از نشانی راه

چیزی از جرم رفتن به سوی رویا را کم نخواهد کرد ؟

من راه خانه ام را گم کرده ام بانو

شما ، بانو که آشنای همه آوازهای روزگار منید

آیا آرزوهای مرا در خواب ، نی لبکی شکسته ندیدید

می گویند در کوی شما

هر کودکی که در آن دمیده ، از سنگ ، ناله و

از ستاره ، هق هق گریه شنیده است

چه حوصله ای ری را !

بگو رهایم کنند ، بگو راه خانه ام را به یاد خواهم آورد

می خواهم به جائی دور خیره شوم

می خواهم سیگاری بگیرانم

می خواهم یک لحظه به این لحظه بیندیشم ...

- آیا میان آن همه اتفاق 

من از سر اتفاق زنده ام هنوز !

بی قرارم

بی قرارم

می خواهم بروم

می خواهم بمانم

دارم در ترانه ای مبهم زاده می شوم

به نسیما بگو کتابهای کودکان را 

کنار گلدان و سوالات هفت سالگی چیده ام

گونه هایم گر گرفته است

تشنه نیستم

می خواهم تنها بمانم 

در اتاق را آهسته ببند

شب پیش خواب باران و پائیزی نیامده را دیدم 

انگار که تعبیر تمام رفتن ها 

بازگشت به زاد رود شقایق است

حالا بوی مینار مادرم می آید

بوی حنا ، هفت سالگی ، سوال ، سفر ، ستاره ...

می خواهم به بوی ریواس و رازیانه بیندیشم

به بوی نان ، به لحن الکن فتیله و فانوس

به رنگ پونه و پسین کوه

می خواهم به باران ، به بوی خاک 

به اشکال کنار جاده بیندیشم

به سنگچین دود اندود اجاق ترنج

ترانه ، لچک ، کودری ، چلواری سپید ،

بخار نفس های استکان 

طعم غلیظ قند ، رنگ عقیق چای 

نی ، نافله ، نای ،

و دق الباب باد بر چارچوب رسواترین رویاها

نگفتمت وقتی که خاموشم 

تو در مزن ؟

می خواهم به رواج رویا و عدالت آدمی بیندیشم

می خواهم در کوچه های کهنسال آواز و بغض بلوغ 

به گیسوی بید و بوی بابونه بیندیشم

به صلوة ظهر و سایه های خسیس

به خواب یخ ، پرده توری ، طعم آب و حرمت علف .

چرا زبان خاموش مرا 

کسی در لهجه های این همه جنوب در نمی یابد ؟

نه ، دیگر از آن پرنده خیس

از آن پرنده خسته ... خبری نیست 

روی دیوار آن سوی پنجره 

کسی با شتاب چیزی می نویسد و می رود .

امروز هم کسی اگر صدایم کرد

بگو خانه نیست

بگو رفته است شمال 

می خواهم به جنوب بیندیشم

می خواهم به آن پرنده خیس ، به آن پرنده خسته 

به خودم بیندیشم 

گاهی اوقات مجبورم حقیقتی را پس گریه های بی وقفه ام پنهان کنم 

همین خوب است 

همین خوب است 

...

می ترسم ، مضطربم

و با آن که می ترسم و مضطربم

باز با تو تا آخر دنیا هستم

می آیم کنار گفتگویی ساده 

تمام رویاهایت را بیدار می کنم 

و آهسته زیر لب می گویم

برایت آب آورده ام ، تشنه نیستی ؟

فردا به احتمال قوی باران خواهد آمد .

تو پیش بینی کرده بودی که باد نمی آید

با این همه دیروز 

پی صدایی ساده که گفته بود بیا ، رفتم !

تمام راز سفر فقط خواب یک ستاره بود

خسته ام ری را .

می آیی همسفرم شوی ؟

گفتگویی میان راه بهتر از تماشای باران است

توی راه از پوزش پروانه سخن می گوییم

توی راه خوابهامان را برای بابونه های دره ئی دور تعریف می کنیم

باران هم که بیاید

هی خیس از خنده های دور از آدمی ، می خندیم ،

بعد هم به راهی می رویم

که سهم ترانه و تبسم است

مشکلی پیش نمی آید

کاری به کار ما ندارند ری را ،

نه کرم شبتاب و نه کژدم زرد .

وقتی دستمان به آسمان برسد 

وقتی بر آن بلندی بنفش بنشینیم

دیگر دست کسی هم به ما نخواهد رسید

می نشینیم برای خودمان قصه می گوئیم

تا کبوتران کوهی از دامنه رویاها به لانه برگردند

غروب است

با آن که می ترسم

با آن که سخت مضطربم 

باز با تو تا آخر دنیا خواهم آمد 

خدا حافظ ...

خدا حافظ پرده نشین محفوظ گریه ها

خدا حافظ عزیز بوسه های معصوم هفت سالگی 

خدا حافظ گلم ، خوبم ، خواهرم 

خلاصه هر چه همین هوای همیشه عصمت !

خدا حافظ ! خواهر بی دلیل رفتن ها

خدا حافظ !

حالا دیدار ما به نمی دانم آن کجای فراموشی 

دیدار ما اصلا به همان حوالی هر چه باداباد

دیدار ما و دیدار دیگرانی که ما را ندیده اند 

پس با هر کسی از کسان من از این ترانه محرمانه سخن مگوی

نمی خواهم آزردگان ساده بی شام و بی چراغ

از اندوه اوقات ما با خبر شوند !

قرار ما از همان ابتدای علاقه پیدا بود 

قرار ما به سینه سپردن دریا و ترانه تشنگی نبود

پس بی جهت بهانه میاور

که راه دور و 

خانه ما یکی مانده به آخر دنیاست

نه 

دیگر فراقی نیست

حالا بگذار باد بیاید

بگذار از قرائت محرمانه نامه ها و رویاهامان شاعر شویم

دیدار ما و دیدار دیگرانی که ما را ندیده اند

دیدار ما به همان ساعت معلوم دلنشین 

تا دیگر آدمی از یک وداع ساده نگرید

تا چراغ و شب و اشاره بدانند که دیگر ملالی نیست !

حالا می دانم سلام مرا به اهل هوای همیشه عصمت خواهی رساند.

یادت نرود گلم 

به جای من از صمیم همین زندگی 

سرا روی چشم به راه ماندگان مرا ببوس !

دیگر سفارشی نیست

تنها ، جان تو و جان پرندگان پر بسته ای که دی ماه به ایوان 

خانه می آیند

خدا حافظ !

سید علی صالحی